Phát huy giá trị văn hóa – lịch sử qua loại hình du lịch mới
Cách trung tâm Hà Nội khoảng 150km về phía Bắc, Tân Trào (huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang) là vùng đất có vị trí đặc biệt trong lịch sử cách mạng Việt Nam. Từng là “Thủ đô khu giải phóng” trong Cách mạng Tháng Tám năm 1945, nơi đây không chỉ lưu giữ nhiều di tích lịch sử quan trọng mà còn là không gian sinh sống của cộng đồng các dân tộc thiểu số, trong đó người Tày chiếm đa số. Với cảnh quan núi rừng nguyên sơ, kiến trúc nhà sàn truyền thống và những nét sinh hoạt dân gian được bảo tồn trọn vẹn đã tạo nên một bức tranh văn hóa đa dạng, giàu bản sắc tại Tân Trào.
Nhằm phát huy giá trị của Khu di tích Quốc gia đặc biệt Tân Trào cũng như lợi thế về cảnh quan và văn hóa truyền thống, huyện Sơn Dương đã triển khai nhiều hoạt động hỗ trợ người dân địa phương tham gia làm du lịch cộng đồng theo mô hình homestay. Trong đó, thôn Tân Lập – xã Tân Trào hiện là địa phương đi đầu với gần 20 hộ gia đình đang tham gia hoạt động homestay hiệu quả.
Các homestay tại đây được cải tạo từ nhà sàn truyền thống của người Tày, giữ nguyên lối kiến trúc cột gỗ, mái lá cọ, sàn gỗ thoáng mát. Không gian nghỉ dưỡng được bố trí gọn gàng, sạch sẽ, vừa đủ tiện nghi nhưng vẫn bảo tồn được giá trị văn hóa nguyên bản. Giá lưu trú tại các homestay dao động từ 70.000 – 150.000 đồng/người/đêm.
Cùng với dịch vụ ăn ở, du khách khi đến Tân Trào còn có cơ hội trải nghiệm nhiều hoạt động gắn với đời sống thường nhật của người dân tộc địa phương như: xuống ruộng cấy lúa, giã gạo nấu xôi, nướng cá bên bếp củi, học hát Then, đánh đàn Tính, hay thậm chí là tham gia một đám cưới truyền thống được phục dựng đầy sống động. Đây là những trải nghiệm được nhiều du khách đánh giá là độc đáo, mang đậm bản sắc văn hóa và tạo dấu ấn khó quên.
Chị Nguyễn Thu Hương, du khách đến từ Hà Nội chia sẻ: “Ban đầu tôi chỉ nghĩ về Tân Trào để thăm và tìm hiểu chiến khu. Nhưng khi được ở lại nhà sàn, được thưởng thức những món ăn truyền thống, nghe người bản địa kể chuyện kháng chiến, tôi thực sự cảm nhận được chiều sâu văn hóa nơi đây.”
Cảm nhận của du khách cũng chính là điều mà những người làm du lịch tại Tân Trào đang từng bước vun đắp. Ở góc nhìn của người dân địa phương, ông Hoàng Văn Liệu – chủ nhà hàng và homestay Nhiên Hiên tại thôn Tân Lập cho biết: “Trước kia, gia đình tôi chỉ làm nhà hàng phục vụ khách tham quan nhưng khi thấy nhu cầu nghỉ lại để tìm hiểu văn hóa ngày càng tăng, tôi quyết định chuyển sang kết hợp làm homestay. Khách đến đây không chỉ được ăn uống, thăm quan mà còn được sống cùng người bản địa, trải nghiệm thực sự đời sống vùng quê cách mạng.”
Theo ông Liệu, từ khi mở rộng hoạt động, homestay đã tạo thêm việc làm cho 4-5 lao động địa phương với thu nhập trung bình khoảng 4,5 - 5 triệu đồng/người/tháng. Các dịch vụ đi kèm như nấu ăn, dọn phòng, hướng dẫn trải nghiệm đều được tổ chức chuyên nghiệp và thân thiện.
Phát triển bền vững gắn với bảo tồn văn hóa truyền thống
Để thúc đẩy phát triển du lịch cộng đồng, chính quyền xã Tân Trào đã phối hợp cùng huyện Sơn Dương triển khai nhiều chương trình hỗ trợ như: tổ chức lớp tập huấn kỹ năng làm du lịch, hỗ trợ vay vốn cải tạo nhà cửa, xây dựng cảnh quan môi trường xanh - sạch - đẹp, hướng dẫn quy trình phục vụ du khách theo tiêu chuẩn homestay, vệ sinh an toàn thực phẩm, quảng bá hình ảnh địa phương... Đặc biệt, các tổ chức quốc tế như tổ chức Phi lợi nhuận NOP - AVENUEN (Nhật Bản) cũng đã tham gia hỗ trợ cộng đồng thông qua các chương trình đào tạo, giúp người dân nâng cao năng lực làm du lịch theo tiêu chuẩn quốc tế.
Cùng với đó, xã khuyến khích các hộ dân quảng bá hình ảnh homestay trên các nền tảng số, chú trọng bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa phi vật thể của dân tộc Tày như tiếng nói, trang phục, lễ hội, hát Then, đàn Tính... Nhiều đội văn nghệ thôn bản đã được thành lập, luyện tập thường xuyên để phục vụ du khách. Một số hộ còn khôi phục nghề truyền thống như làm đồ thủ công, làm bánh truyền thống, góp phần tạo thêm thu nhập và nâng cao giá trị trải nghiệm du lịch.
Theo ông Hoàng Đức Soài – Chủ tịch UBND xã Tân Trào, để phát triển du lịch cộng đồng bền vững, địa phương xác định việc bảo tồn không gian văn hóa truyền thống là yếu tố cốt lõi. Xã đã vận động các hộ dân giữ nguyên kiến trúc nhà sàn, không xây dựng công trình kiên cố phá vỡ cảnh quan và tiếp tục phát huy các giá trị văn hóa phi vật thể như ngôn ngữ, lễ hội, ẩm thực, nghi thức dân gian…
Theo thống kê của UBND huyện Sơn Dương trong năm 2024, Tân Trào đã đón khoảng 950.000 lượt khách, trong đó có 800 lượt khách quốc tế. Dự kiến đến năm 2025, địa phương đặt mục tiêu đón trên 1,5 triệu lượt khách, tạo thêm nhiều việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân và từng bước khẳng định vị thế Tân Trào là điểm đến tiêu biểu của du lịch cộng đồng gắn với di sản cách mạng.
Không ồn ào, không phô trương, Tân Trào đang lặng lẽ khẳng định vị thế của mình trên bản đồ du lịch cộng đồng bằng chính sự mộc mạc, chân tình của con người và bản sắc văn hóa được gìn giữ nguyên vẹn. Mỗi mái nhà sàn, mỗi bữa cơm lam, mỗi câu hát Then... không chỉ là sản phẩm phục vụ du khách, mà còn là niềm tự hào, là cội rễ văn hóa đang được truyền lại qua từng thế hệ.
Tác giả: Khánh Ly
Những tin cũ hơn
